نقش کلسیم در بدن
دسته بندی : نقش کلسیم در بدن,
نقش کلسیم در بدن
مقدمه
کلسیم در استخوانها وجود دارد و کمبود آن موجب پوکی
استخوان میشود و به میزان فراوان در شیر وجود دارد. پس چرا زنان میانسال و
مسن با وجود اطلاع از این مسأله مبتلا به پوکی استخوان میشوند؟ این
حقیقت نشان میدهد که باید بیشتر در مورد کلسیم بدانیم و منابع دیگر آن را
بهتر بشناسیم. کلسیم ، فراوانترین مینرال موجود در بدن است. بدن ما
تقریباً 1 کیلوگرم کلسیم دارد. البته در افراد مختلف با استخوان بندی
متفاوت ، مسلما این میزان فرق میکند..........

بیشتر کلسیم در استخوانها و دندانها نشسته است و تنها 1% آن در بقیه بدن وجود دارد که همین 1 درصد اعمال زیادی انجام میدهد، مثلاً انقباض همه ماهیچههای ما بسته به وجود کلسیم است. با بالا رفتن سن توده استخوانی به تدریج مواد معدنیاش را از دست میدهد و به دنبال آن عوارض از قبیل شکستگی انتهای استخوان ران ، روی هم جمع شدن ستون فقرات و ... روی میدهد. حالا این سوال پیش میآید که آیا میتوان با تغذیه صحیح از این پدیده طبیعی جلوگیری کرد؟
این تصور نزد عامه مردم وجود دارد که با مصرف
فرآوردههای لبنی میتوان ذخیره کلسیم استخوان را افزایش داد. از 1000 تا
1200 گرم گلسیم (Ca) بدن ، 99% آن در استخوان بندی اسکلت و دندانها به
شکل بلورهای فسفات کلسیم هیدروکسیل (هیدروکسی آپاتیت) متبلور است، از طرف
دیگر وجود کلسیم برای انجام تعدادی از اعمال حیاتی بدن ضروری است. در
بافتهای نرم ، عمل انقباض ماهیچهای ، هدایت جریان عصبی ، لخته شدن خون
، فعال کردن تعداد زیادی از آنزیمها در کنترل تحریک پذیر عصب ماهیچه و از
همه مهتر معدنی کردن استخوانها ، وجود حداقل 10 گرم کلسیم لازم است.
جذب و انتقال کلسیم
جذب کلسیم در خون به صورت یون کلسیم و از دیواره روده صورت میگیرد. عاملی که موجب افزایش جذب کلسیم میشود ویتامین D است، به همین دلیل قرصهای مکمل کلسیم را با ویتامین D تهیه میکنند. لذا اگر منابعی را که دارای این 2 عنصر است مصرف کنید که کلسیم موجود در آنها بهتر جذب میشود. در صورتی که در غذا ، مادهای به نام اگزالات باشد، جذب کلسیم آن کاهش مییابد و به همین دلیل است که کلسیم اسفناج و چغندر ، به خوبی کلسیم شیر جذب نمیشود.
اسید فیتیک موجود در سبوس گندم نیز جذب Ca را کاهش میدهد ولی این مسئاله زمانی اثر گذار است که مصرف آن خیلی زیاد باشد مثل گیاهخواران مطلق. دریافت کلسیم کافی ، اثرات مثبتی در کاهش فشار خون افراد مبتلا به فشار خون دارد، تنظیم میزان کلسیم بدن ، بر عهده هورمونهایی است که از غده تیروئید ترشح میشوند.
عملکرد کلسیم در بدن
جذب و انتقال کلسیم
جذب کلسیم در خون به صورت یون کلسیم و از دیواره روده صورت میگیرد. عاملی که موجب افزایش جذب کلسیم میشود ویتامین D است، به همین دلیل قرصهای مکمل کلسیم را با ویتامین D تهیه میکنند. لذا اگر منابعی را که دارای این 2 عنصر است مصرف کنید که کلسیم موجود در آنها بهتر جذب میشود. در صورتی که در غذا ، مادهای به نام اگزالات باشد، جذب کلسیم آن کاهش مییابد و به همین دلیل است که کلسیم اسفناج و چغندر ، به خوبی کلسیم شیر جذب نمیشود.
اسید فیتیک موجود در سبوس گندم نیز جذب Ca را کاهش میدهد ولی این مسئاله زمانی اثر گذار است که مصرف آن خیلی زیاد باشد مثل گیاهخواران مطلق. دریافت کلسیم کافی ، اثرات مثبتی در کاهش فشار خون افراد مبتلا به فشار خون دارد، تنظیم میزان کلسیم بدن ، بر عهده هورمونهایی است که از غده تیروئید ترشح میشوند.
عملکرد کلسیم در بدن
- ضربان قلب را تنظیم میکند.
- بیخوابی را کاهش میدهد.
- در متابولیسم آهن بدن مؤثر است.
- در تنظیم کار سیستم اعصاب بدن بخصوص در انتقال تحریکات نقش اساسی دارد.
- کلسیم عامل استحکام استخوانهاست. کلسیم کافی باید در غذای نوجوانان قبل از بلوغ وجود اشته باشد تا استخوانها تراکم مناسبی بیابند و در سالمندی به پوکی استخوان مبتلا نشوند.
- برای عملکرد عضلات ضروری است و تا کلسیم وجود نداشته باشد حرکت امکان پذیر نمیباشد.
- انتقال پیامهای عصبی با واسطه یون کلسیم صورت میگیرد.
- کلسیم در یکی از مراحل انعقاد خون دخیل است.
عوارض کمبود کلسیم در کودکان راشیتیسم ، در میانسالان استئو مالاسی ، و در بزرگسالان استئوپروز است.
این بیماریها در اثر کمبود ویتامین D نیز بروز میکند، پس اگر میخواهید استخوانهای محکمی داشته باشید، بهتر است مراقب مصرف ویتامین D هم باشید. کمبود شدید کلسیم، انقباض شدید عضلات به حالت کزاز را به دنبال دارد که ابتدا به صورت گرفتگی عضلات دیده میشود. البته این حالت کمتر رخ میدهد و آنچه بیشتر از کمبود کلسیم دیده میشود پوک شدن استخوانها در سنین بالاست که برای جلوگیری از آن باید از نوجوانی به فکرش باشیم.
کلسیم از راه پوست هم به هدر میرود فعالیت زیاد در حرارت بالا و تعرق زیاد، دفع پوستی کلسیم را افزایش میدهد. چرا که در اثر بالا رفتن سن ، درد استخوان ، راحت شکسته شدن و دیر جوش خوردن استخوانها گریبانگیرمان میشود. میزان مورد نیاز کلسیم روزانه 800 تا 1200 میلیگرم است. هنگامی که کلسیم دریافتی از مواد غذایی کافی نباشد سیستم تعادلی بدن در جهت نگاه داشتن میزان کلسیم پلاسمای خون عمل کرده ولی از ذخیره مواد معدنی استخوان کم میشود. این اعمال با تنظیم هورمون مترشحه از غده پاراتیروئید "کلسیتونین" که مشتقی از ویتامین D میباشد، صورت میگیرد (هورمون پاراتیروئید مشتق از ویتامین D). نزد کودکان و نوجوانان و تازه بالغین ، تراز تبادل کلسیم مثبت بوده و در جهت افزایش توده استخوانی است ولی نزد بزرگسالان و سالمندان تحلیل مواد کانی استخوان بتدریج فزون یافته و تراز کلسیم بطور اجتناب ناپذیری منفی میگردد.
از دست دادن مواد تشکیل دهنده استخوان با بالا رفتن سن ، امری معمول و فیزیولوژیک است. این وضع از سن 25 تا 30 سالگی شروع شده و میزان آن حدود 1% تا 5% در سال است البته نزد زنان ممکن است در سالهای بعد از یائسگی به 3 تا 4% هم برسد. اگر کاهش کلسیم از حدی فراتر رود، پوکی استخوان حاصل میشود. پوکی استخوان سبب دشواریهای فراوانی بویژه نزد افراد مسن شده و آنها را در معرض انواع شکستگیهای استخوانی قرار می دهد.
جلوگیری از ابتلاء به استئوپروز
- دریافت کلسیم، و ویتامین D باید در حد استاندارد باشد.
- نباید سیگار بکشیم.
- نباید قهوه و چای بیش از حد مصرف کنیم.
- نباید دیورتیک (داروهای مدر) بیش از حد مصرف کنیم.
- باید بیشتر خود را در معرض خورشید قرار دهیم تا ویتامین D در زیر پوستمان تولید شود.
- در هر سنی که هستیم دست از ورزش کردن و فعالیتهای بدنی برنداریم، چرا که کم تحرکی استخوانها را پوک میکند.
- مصرف کافی منابع ویتامین D را فراموش نکنیم.
دو نوع پرکی استخوان وجود دارد: پوکی استخوان نوع یک که عمدتا زنان پس از یائسگی به آن مبتلا میشوند و در نتیجه از دست دادن بافتهای اسفنجی موجبات روی هم جمع شدن و نشست مهرههای پشت فراهم میگردد. پوکی استخوان نوع دو همراه با سالخوردگی است که افراد مسن بویژه زنان به آن مبتلا میشوند. این نوع پوکی استخوان مربوطه به قسمتهای فشرده و نیز بخشهای اسفنجی استخوان بوده و از عواقب آن شکستن انتهای استخوان ران یا "شکننده شدن" سطح بیرونی استخوان میباشد.
در فرانسه تخمین زده میشود که بیش از پانصد هزار زن به پوکی استخوان مبتلا هستند هر ساله تعداد شکستگیهای استخوان ران به بیش از پنجاه هزار مورد و روی هم جمع شدن مهرههای پشت به هفتاد هزار مورد میرسد. از سوی دیگر افزایش موارد شکستگی ارتباط مستقیمی با بالا رفتن سن دارد. برای مقابله با تحلیل تدریجی مواد معدنی استخوان ، تجویز استروژن (هورمون زنانه) نزد زنان یائسه نتایج چشمگیری داشته است. در این بین تجویزهای دیگری از قبیل (کلیستونین، بی فسفونات و ...) نیز موثر است با این حال درباره اثرات مصرف کلسیم بیشتر از نیاز روزانه ، عقاید متفاوتی وجود دارد و حتی عدهای معتقدند که مقادیر زیاده از حد ، بر روی درمان اثر عکس دارد.
اگر مقدار کلسیمی که با مصرف یک لیتر شیر فراهم میشود، از طریق مواد غذایی به بدن نرسد، بایستی زیر نظر پزشک و ترجیحا به افرادی که در خطر ابتلا هستند، مقادیر اضافه تجویز شود. پیشگیری دراز مدت از پوکی استخوان یکی از اهداف کاشناسان تغذیه است. برای این منظور آنها روی برنامه تغذیهای با مواد سرشار از کلسیم کار میکنند که این امکان را میدهد تا احتیاجات فرد در تمام مدت زندگی تامین شود. به علاوه تشکیل هر چه بیشتر ذخیره مواد کانی استخوان نزد تازه بالغین میتواند در درجه اول اهیمت باشد. این حجم بالای مواد استخوانی نزد مردان در سنین 25 تا 30 سالگی و نزد زنان قبل از 20 سالگی به حداثکر مقدار میرسد. بنابراین در زمان طفولیت و دوره بلوغ است که مقدار کلسیم توصیه شده (900 تا 1200 میلیگرم در روز) میبایست اجبارا به بدن برسد. (تصاویر 1 تا 4) این روش احتمالا بهترین راه پیشگیری از پوکی استخوان در سنین بالا میباشد.
جبران دارویی کمبود کلسم بدن
به منظور جبران کلسیم از دست رفته از طریق مدفوع ، ادرار و عرق ، ورود روزانه 900 میلیگرم کلسیم به بدن توصیه میشود. این مقدار حدود 300 میلیگرم در روز بوده و با در نظر گرفتن کاریی ضعیف جذب رودهای (حدود 30%) دریافت مقدار بیشتری کلسیم از طریق غذا لازم است. مقدار پیشنهادی 900 میلیگرم در روز است که جهت اهداف پیشگیری از پوکی استخوان موثر است.
نتایج حاصل از یک نظر خواهی در فرانسه نشان میدهد که گروههای زیادی از مردم به اندازه لازم مواد کلسیم دار مصرف نمیکنند. به این ترتیب که بیش از دو سوم زنان بالغ مقادیر کلسیم توصیه شده را مصرف نکرده و بویژه 80 تا 90% افراد تازه بالغ ، 1200 میلیگرم در روز توصیه شده را دریافت نمیکنند و حدود 30% این افراد حتی کمتر از 600 میلیگرم کلسیم در روز مصرف میکنند. شیر و فرآوردههای لبنی بیش از دو سوم مقدار کلسیم وارده به بدن را در برنامه غذایی مردم ساکن اروپایی غربی، تامین میکند. بنابراین باید به مصرف فرآوردههای لبنی نزد تازه بالغین در دوره استخوان سازی توجه کرد.
برای کارآیی بیشتر ، کلسیم میباید از نظر طبیعی ابتدا برای جذب رودهای و سپس ذخیره شدن در استخوان ، آماده شود. بدین منظور نباید در آب قابل حل باشد. ولی حداقل باید در محیط اسیدی یعنی در معده یا در ابتدای روده اثنی عشرکربنات کلسیم که در آب غر قابل حل است در مقایسه با فرآوردههای لبنی که به صورت منبع اصلی بکار میروند، سهم قابل توجهی از کلسیم را به بدن رسانده و 25 تا 35% از کلسیم آن در روده قابل جذب است.
(دوازدهه) حل شود. به عنوان مثال میزان کلسیم در مواد غذایی
در بهترین اشکال تغذیهای بیش از 40% کلسیم وارده به بدن (مثلا از طریق شیر) جذب نمیشود. این موضوع چنین توضیح داده میشود که کلسیم مطابق با نیاز بدن و جذب رودهای (از طریق ویتامین D) جذب میشود. اکثر غذاهایی که منشا گیاهی دارند از لحاظ کلسیم فقیرتر از فرآوردههای لبنی میباشند. در واقع بخش عمده کلسیم به شکل فیتاتها (املاح کلسیم موجود در غلات ، سبوس ، لوبیا و سویا) یا به صورت اگزالات (در اسفناج) غیر قابل حل است. به این ترتیب قابل حل بودن کلسیم اسفناج از 5% تجاوز نمیکند. با این حال بعضی از سبزیها که از الیاف گیاهی غنی بوده ولی فیتات و اگزالات کمی دارند (مانند کلم) به نوبه خود کلسیم طبیعی بسیار خوب و در دسترس فراهم میکند.
در رابطه با مایعات بویژه آبهای معدنی غنی از کلسیم ، میتوانند منبع قابل توجهی از این ماده حیاتی باشند. ولی وقتی این آبها از سولفاتها نیز غنی موجب تراوش زیاد ادرار حاوی کلسیم شده و بنابراین مفید نیستند. با این حال نمکهای آلی کلسیم (مانند گلوکنات ، سیترات ، لاکتات) که عمدتا به عنوان مکمل مواد مواد دارویی بکار میروند بهتر از اشکال معدنی نیستند (مانند کربنات ، کلرور ، سولفات) به استثنای سیترومالات که ضریب جذب آن به حدود 40% میرسد.
در صورتی که برنامه غذایی دارای مقادیر لازم کلسیم نباشد، وجود مقادیر مکملی برای جوانان زیر 18 سال وزنهای جوانی که لبنیات مصرف نمیکنند، ضروری است. در ضمن برای جلوگیری از پوکی استخوان علاوه بر داشتن رژیم غذایی مناسب به عوامل دیگری چون تاثیر هورمون استروژن در زنان ، تمرینهای ورزشی ، استفاده از نور آفتاب و ... باید توجه کرد.
منابع کلسیم
انواع لبنیات غنی ترین و بهترین منبع کلسیم هستند و کلسیم موجود در آنها براحتی جذب میشود؛
بیشتر سبزیجات سبز رنگ کلسیم زیادی دارند؛ روناس ، اسفناج ، کلم ، کلم بروکلی ، جعفری. بادام هم کلسیم زیادی دارد که با کشمش و انجیر و خرمای خشک ، میان وعدههایی مناسب و مقوی هستند. جالب است بدانید که گوشتها و میوهها کلسیم زیادی ندارند. برای تأمین کلسیم روزانه ، حداقل 2 لیوان لبنیات لازم دارید به علاوه باید از سبزیجات و حبوباتی که کلسیم قابل توجهی دارند نیز بیشتر استفاده کنید. هر لیوان شیر 300 میلیگرم کلسیم دارد که یک سوم نیاز روزانه ما را تأمین میکند. ماست ، پنیر و بستنی هم چون از شیر تهیه میشوند کلسیم قابل توجهی دارند. ماهی نیز منبع خوبی برای کلسیم است ماهیهایی چون ماهی آزاد ، ماهی تن و ساردین مقدار مناسبی کلسیم دارند.
برچسبها : نقش کلسیم در بدن کلسیم موادمعدنی کلسیم در بدن انسان خواص کلسیم کلسیم چیست کلسیم وکبد کلسیم در بدنسازی نقش کلسیم در بدنسازی کلسیم دی کلسیم کلراید کلسیم کربنات کلسیم منیزیم زینک کلسیم چیست کلسیم دی 3 کلسیم پانتوتنات کلسیم هیدروکسید کلسیم سولفات کلسیم اگزالات کلسیم کلسیم دی کلسیم کلراید کلسیم کربنات کلسیم منیزیم زینک کلسیم چیست کلسیم دی 3 کلسیم پانتوتنات کلسیم هیدروکسید کلسیم سولفات کلسیم دی کلسیم کلراید کلسیم کربنات کلسیم منیزیم زینک کلسیم چیست کلسیم دی 3 کلسیم پانتوتنات کلسیم هیدروکسید کلسیم سولفات کلسیم اگزالات کلسیم اگزالات کلسیم اگزالات در ادرار کلسیم اکسید کلسیم استئارات کلسیم استات کلسیم اکسالات کلسیم اکسالات در ادرار کلسیم ادرار 24 ساعته کلسیم اگزالات چیست کلسیم ادرار کلسیم بدن کلسیم بالا در خون کودکان کلسیم بالا کلسیم بلوکرها کلسیم بادام کلسیم بی کربنات کلسیم بادام درختی کلسیم بروماید کلسیم برای کودکان کلسیم بدن انسان کلسیم ب کلسیم پانتوتنات کلسیم پانتوتنات 100 کلسیم پلاس کلسیم پسته کلسیم پاور کلسیم پنیر کلسیم پتاسیم منیزیم کلسیم پایین کلسیم پروپیونات کلسیم پنتونات کلسیم دی کلسیم دی 3 کلسیم در مواد غذایی کلسیم در چیست کلسیم د کلسیم در بارداری کلسیم در چه موادی است کلسیم در بدن کلسیم در ادرار کلسیم دی در بارداری کلسیم ویتامین ث کلسیم د ث کلسیم و ویتامین ث کلسیم جوشان کلسیم جوشان در بارداری کلسیم جالینوس کلسیم جذب آهن کلسیم جو کلسیم جوشان بارداری کلسیم جویدنی کلسیم جایگزین شیر کلسیم جذب جذب کلسیم در بدن کلسیم چیست كلسيم چيست کلسیم چربی سوز کلسیم چاق کننده است کلسیم چای چگونه کلسیم جذب کنیم چگونه کلسیم بیشتری جذب کنیم چرا کلسیم جذب بدن نمیشود چرا کلسیم جذب نمی شود چگالی کلسیم کربنات چ غذاهایی کلسیم دارند چ چیزهایی کلسیم دارد چ موادی کلسیم دارند کلسیم حاملگی کلسیم حیوانی کلسیم حبوبات کلسیم حلوا ارده کلسیم حافظه حاوی کلسیم حبوبات کلسیم دار حلال کلسیم حلال کلسیم اگزالات حلال كلسيم کلسیم خون کلسیم خارجی کلسیم خوراکی کلسیم خانگی کلسیم خاک کلسیم خرما کلسیم خون پایین کلسیم خوارزمی کلسیم خامه کلسیم خارجی بهتره یا ایرانی کلسیم دی کلسیم دی 3 کلسیم در مواد غذایی کلسیم در چیست کلسیم د کلسیم در بارداری كلسيم د کلسیم در چه موادی است کلسيم دی کلسیم دی چیست د کلسیم کلسیم د چیست کلسیم د3 کلسیم د جالینوس کلسیم د داروپخش ویتامین د کلسیم عوارض کلسیم د خواص کلسیم د داروی کلسیم د قرص کلسیم د3 کلسیم دی کلسیم دی 3 کلسیم در مواد غذایی کلسیم در چیست کلسیم د کلسیم در بارداری کلسیم در چه موادی است کلسیم در بدن کلسیم در ادرار کلسیم دی در بارداری کلسیم را کی بخوریم کلسیم رام د کلسیم روی کلسیم روزانه مورد نیاز بدن کلسیم راکتور کلسیم را چه موقع بخوریم کلسیم رام کلسیم روی منیزیم کلسیم روم کلسیم را چه وقت بخوریم کلسیم دی کلسیم دی 3 کلسیم در مواد غذایی کلسیم در چیست کلسیم د کلسیم در بارداری کلسیم در چه موادی است کلسیم در بدن کلسیم در ادرار کلسیم دی در بارداری کلسیم ژله ای کلسیم ژله ژل کلسیم هیدروکسی اپتات ژله کلسیم دارد قرص کلسیم ژله ای تزریق ژل کلسیم هیدروکسی اپتات تزریق ژل کلسیم هیدروکسی ژل کلسیم ژل کلسیم گلوکونات ژل کلسیم ناخن کلسیم سولفات کلسیم سیترات كلسيم سيترات کلسیم سیلیکات کلسیم سیترات چیست کلسیم سولفید کلسیم سیترات با ویتامین د کلسیم سولفونات كلسيم سولفات کلسیم سرم کلسیم شیر کلسیم شف کلسیم شیر پاستوریزه کلسیم شربت کلسیم شیر مادر کلسیم شیر خشک کلسیم شیر و ماست کلسیم شش پلاس کلسیم شیر بادام کلسیم شیر شتر کلسیم صدف فروش هیدروکسید کلسیم صنعتی صفحات کلسیم سیلیکات کلرید کلسیم صنعتی اکسید کلسیم صنعتی کلسیم به صورت کربنات فروش کربنات کلسیم صادراتی مصرف صحیح کلسیم فروش اکسید کلسیم صنعتی قیمت کربنات کلسیم صنعتی قر ص کلسیم کلسیم ضد سرطان ضد کلسیم ضرر کلسیم ضررهای کلسیم قرص کلسیم ضرر دارد ایا قرص کلسیم ضرر دارد کلسیم دی کلسیم دی 3 کلسیم در مواد غذایی کلسیم در چیست کلسیم د کلسیم در بارداری کلسیم در چه موادی است کلسیم در بدن کلسیم در ادرار کلسیم دی در بارداری ظرفیت کلسیم کلسیم عالی کلسیم عوارض کلسیم عضلات كلسيم عسل عوارض کلسیم دی عنصر کلسیم عوارض کلسیم بالا عوارض کلسیم زیاد عوارض کلسیم د عوارض كلسيم کلسیم غذایی کلسیم غذا کلسیم غضروف ساز کلسیم غذاها كلسيم غذا غذاهای کلسیم دار غذاهای کلسیم دار کدامند غذاهاي كلسيم دار غذای کلسیم دار غذاهای کلسیم و منیزیم دار کلسیم فورت کلسیم فسفات کلسیم فولینات کلسیم فورت مینو کلسیم فورت جوشان كلسيم فورت کلسیم فورت در بارداری كلسيم فولينات كلسيم فسفات کلسیم فسفر کلسیم قرص کلسیم قره قروت کلسیم قناری کلسیم قرص جوشان کلسیم قبل از بارداری کلسیم قند الکلی كلسيم قرص کلسیم قلب کلسیم قوی کلسیم قره قوروت کلسیم کلراید کلسیم کربنات کلسیم کاربید کلسیم کشک کلسیکر کلسیم کلراید خوراکی کلسیم کالمودولین کلسیم کی ر کلسیم کنجد کلسیم کربنات در بارداری کلسیم ک موادی ک کلسیم دارند غذاهایی ک کلسیم دارند کلسیم گلوکونات کلسیم گیاهی كلسيم گلوكونات کلسیم گلوکونات تزریقی كلسيم گياهي کلسیم گردو کلسیم گیاهان کلسیم گریس کلسیم گیاهخواران کلسیم گوشت بوقلمون کلسیم لیکویید کلسیم لیکوئید کلسیم لاکتات کلسیم لاکتات گلوکونات کلسیم لاغر میکند کلسیم لاغری کلسیم لیگنو سولفونات کلسیم لیکویی 6 پلاس کلسیم لیکوئی کلسیم لیکویی کلسیم منیزیم زینک کلسیم منیزیم کلسیم مورد نیاز روزانه کلسیم مورد نیاز بدن کلسیم موجود در مواد غذایی کلسیم مواد غذایی کلسیم منیزیم زینک ویتامین د کلسیم مورد نیاز در بارداری کلسیم ماست کلسیم مورد نیاز کودکان کلسیم دی کلسیم دی 3 کلسیم در مواد غذایی کلسیم در چیست کلسیم د کلسیم در بارداری کلسیم در چه موادی است کلسیم در بدن کلسیم در ادرار کلسیم دی در بارداری کلسیم و ویتامین دی کلسیم و منیزیم کلسیم و آهن کلسیم و ویتامین d کلسیم و فشار خون کلسیم و ریزش مو کلسیم و لاغری کلسیم و ویتامین d3 کلسیم و فسفر کلسیم و سرطان کلسیم و فسفر کلسیم و منیزیم کلسیم و ویتامین دی کلسیم و آهن کلسیم و لاغری کلسیم و ریزش مو کلسیم و فشار خون کلسیم و بارداری کلسیم و ویتامین د کلسیم و منیزیم در خاک کلسیم هیدروکسید کلسیم هیدروکسید در دندانپزشکی کلسیم هیدروژن کربنات کلسیم هیدروکساید کلسیم هیپوکلریت کلسیم هیدروژن فسفات کلسیم هیدروکسی اپتات کلسیم هویج کلسیم هیدروکسی آپاتیت کلسیم هیپوفسفیت کلسیم یونیزه کلسیم یونیزه چیست کلسیم یک لیوان شیر کلسیم یورو ویتال کلسیم یبوست کلسیم یونیزه خون کلسیم یک لیوان دوغ کلسیم یدید کلسیم یارا کلسیم یک لیوان ماست فایده ی کلسیم درباره ی کلسیم تجزیه ی کلسیم کربنات تاریخچه ی کلسیم تحقیق درباره ی کلسیم غذاها ی کلسیم دار رنگ شعله ی کلسیم میوه ها ی کلسیم دار مطلبی درباره ی کلسیم مطالبی درباره ی کلسیم calcium 0 calcium 0 02 کلسیم 1000 calcium 1000 mg calcium 1200 mg calcium 1500 mg calcium 10 4 calcium 1000 mg with vitamin d calcium 10 3 calcium 10 5 calcium 1000 mg side effects calcium 1250 mg کلسیم 1 لیوان شیر calcium 2 calcium 25 calcium 24 hour urine test calcium 2 aep calcium 20 calcium 24 hour urine calcium 2000 mg calcium 2 electron configuration calcium 250 mg calcium 24 hour urine with creatinine کلسیم 3d calcium 300 mg calcium 3 calcium 3d model calcium 3 methyl 2 oxovalerate calcium 3000 mg calcium 3 tiens calcium 360 calcium 360 trial calcium 3 year old calcium 40 calcium 47 calcium 45 calcium 400 mg calcium 40 protons neutrons electrons calcium 48 calcium 42 calcium 42 protons neutrons and electrons calcium 47 medical use calcium 4 blend کلسیم 500 کلسیم 500 جالینوس کلسیم 50000 کلسیم 500 d كلسيم 500 calcium 500 mg calcium 500 calcium 500mg with vitamin d calcium 500 mg side effects calcium 500 vitamin d 400 کلسیم 600 کلسیم 6 پلاس کلسیم 600 دی calcium 600 calcium 600 mg calcium 600 d calcium 600 with vitamin d3 calcium 600mg with vitamin d calcium 600 vitamin d 400 calcium 600 plus vitamin d کلسیم 6 پلاس لیکوئید کلسیم 6 پلاس قرص کلسیم 6 پلاس کپسول کلسیم 6 پلاس کلسیم 6 calcium 750 mg d k calcium 750 mg calcium 7 9 calcium 7 8 calcium 750 d k calcium 7 6 calcium 7 7 calcium 7 2 calcium 750 d3 biotina acid folic calcium 7 5 mg dl calcium 800 mg calcium 880 calcium 8 4 calcium 8 3 calcium 8 1 calcium 8 2 calcium 800 mg vitamin d3 calcium 8 8 calcium 8 9 calcium 8 5 calcium 9 6 calcium 9 9 calcium 9 5 calcium 9 2 calcium 9 1 calcium 9 4 calcium 9 8 calcium 9 3 calcium 95 untuk ibu hamil calcium 9 8 mg dl